Recentlyakynda Halkara Energetika Guramasy (IEA) 30-njy “Amatly we adalatly arassa energiýany özgertmek strategiýasy” atly hasabat çap etdi, arassa energiýa geçişiniň tizleşmeginiň arzan energiýa çykdajylaryna we sarp edijileriň ýaşaýyş çykdajylaryny azaldyp biljekdigine ünsi çekdi.Bu hasabat, arassa energiýa tehnologiýalarynyň ömrüniň dowamlylygy boýunça çykdajy bäsdeşlik ukyby taýdan köplenç ýangyç esasly tehnologiýalardan ýokarydygyny görkezýär.Hususan-da, gün we ýel energiýasy elýeterli iň täze energiýa çeşmesi hökmünde ýüze çykdy.Mundan başga-da, elektrikli ulaglaryň başlangyç bahasy (iki tigirli we üç tigirli modelleri goşmak bilen) has ýokary bolup bilse-de, adatça has az çykdajylar arkaly tygşytlamagy teklip edýärler.
IEA hasabaty, gün we ýel ýaly täzelenip bilýän energiýa çeşmeleriniň paýyny artdyrmagyň sarp edijilere berýän peýdalaryny nygtaýar.Häzirki wagtda sarp edijileriň energiýa çykdajylarynyň ýarysyna golaýy nebit önümlerine, ýene üçden bir bölegi elektrik energiýasyna sarp edilýär.Elektrik ulaglary, ýylylyk nasoslary we elektrik hereketlendirijileri transport, gurluşyk we senagat pudaklarynda has giňden ýaýranlygy sebäpli, ahyrky energiýa sarp edilişinde esasy energiýa çeşmesi hökmünde elektrik energiýasynyň nebit önümlerinden öňe geçmegine garaşylýar.
Şeýle hem hasabatda arassa energiýa tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagyny çaltlaşdyrmak üçin birnäçe çäreleri teklip edip, dürli ýurtlaryň üstünlikli syýasatlary beýan edilýär.Bu çäreler pes girdejili hojalyklar üçin energiýa netijeliligini ýokarlandyrmak maksatnamalaryny durmuşa geçirmegi, has netijeli ýyladyş we sowadyş çözgütleri üçin döwlet sektory tarapyndan maliýeleşdirmegi, energiýa tygşytlaýjy enjamlary höweslendirmegi we elýeterli arassa transport mümkinçiliklerini üpjün etmegi öz içine alýar.Jemgyýetçilik transportyna we ikinji el elektrik ulagy bazaryna güýçlendirilen goldaw maslahat berilýär.
IEA-nyň ýerine ýetiriji direktory Fatih Birol, maglumatlaryň arassa energiýa geçişini çaltlaşdyrmagyň hökümetler, kärhanalar we öý hojalygy üçin iň amatly strategiýadygyny aýdyň görkezýändigini aýtdy.Birolyň pikiriçe, has giň ilat üçin energiýany has elýeterli etmek bu geçiş depginine bagly.Arassa energiýa geçişini çaltlaşdyrmagyň däl-de, energiýanyň çykdajylaryny azaltmagyň we energiýany hemmeler üçin elýeterli etmegiň açarydygyny öňe sürýär.
Gysgaça aýtsak, IEA-nyň hasabatynda tygşytlylygy gazanmagyň we sarp edijilere ykdysady ýüküň azaldylmagynyň serişdesi hökmünde täzelenýän energiýa çalt geçmegini goldaýar.Netijeli halkara syýasatlaryndan ugur alyp, hasabat arassa energiýanyň kabul edilmegini çaltlaşdyrmak üçin ýol kartasyny hödürleýär.Esasy üns energiýa netijeliligini ýokarlandyrmak, arassa transporty goldamak we gaýtadan dikeldilýän energiýa infrastrukturasyna maýa goýmak ýaly amaly ädimlere gönükdirilýär.Bu çemeleşme diňe bir energiýany arzanlatmak bilen çäklenmän, has durnukly we adalatly energiýa geljegini ösdürmegi wada berýär.
Iş wagty: 31-2024-nji maý
